Bài 16: Exception trong Python

Bất kỳ một ngôn ngữ lập trình nào cũng có phần xử lý lỗi ngoại lệ exception, nó không chỉ giúp cũng ta debug mà còn giúp chúng ta tắt các thông báo lỗi không mong muốn của trương trình khi nó ở chế độ production.

1, Exception trong Python.

Giả sử mình có một hàm sum như sau:

def sum(a, b):
    return a / b

Bây giờ mình sẽ gọi nó như bình thường

print(sum(6,2))
#kết quả: 3

Nhưng trong trường hợp tham số thứ 2 bây giờ không phải bằng 2 nữa mà là bằng 0 thì sao nhỉ.

print(sum(6, 0))

Và đây là kết quả mình thu được:

  File ".main.py", line 3, in 
    print(sum(6, 0))
  File ".main.py", line 2, in sum
    return a / b
ZeroDivisionError: division by zero

Như các bạn đã thấy thì chương trình đã báo lỗi là không thể thực hiện phép chia cho 0. Và trong trường hợp này thì các bạn có thể hạn chế lỗi bằng cách ràng buộc tham số b sao cho nó khác 0 -> cách này ai cũng biết rồi.

Nhưng ở phạm vị bài này mình muốn hướng dẫn mọi người một cách nữa đó là sử dụng exception.

Để sử dụng exception trong Python thì các bạn sử dụng lệnh try except theo cú pháp sau:

try:
    # code
except exceptionName:
    # code

Trong đó: 

• exceptionName là tên của các exception mà bạn muốn bắt và xử lý (xem các exception ở phần 2).

Nếu khối lệnh trong try có 1 lỗi gì đó xảy ra thì chương trình sẽ tìm đến các except phía dưới và nếu một except nào thỏa mãn thì nó sẽ thực thi code trong khối except đó.

VD: Mình sẽ hạn bắt lỗi của ví dụ trên bằng exception.

Như các bạn đã thấy ở dòng báo lỗi trong ví dụ trên nó có đoạn ZeroDivisionError:... thì ở đây nếu như chúng ta không biết hết các exception trong Python thì có thể dựa vào dòng lỗi đó và bắt theo, trong trường hợp này exception được gọi chính là ZeroDivisionError.

def sum(a, b):
    return a / b

try :
    print(sum(6, 0))
except ZeroDivisionError:
    print('Co loi xay ra!')

#ket qua: Co loi xay ra!

Và đối với mỗi khối lệnh except thì bạn cũng có thể bắt nhiều excetion trên một lần khai báo. Bằng việc đặt các exception cách nhau bở một dấu ,

VD: Bắt nhiều exception trên một lần khai báo.

try :
    # code
except (ZeroDivisionError, RuntimeError):
    # code

Hoặc bạn cũng có thể khai báo nhiều except trong một khối lệnh try except.

VD: Bắt nhiều exception.

try :
    # code
except ZeroDivisionError:
    # code
except RuntimeError:
    # code

Và đương nhiên bạn cũng có thể lồng các khối try except lại với nhau:

VD:

try :
    # code
except ZeroDivisionError:
    try :
        # code
    except StandardError:
        # code
except RuntimeError:
    # code

2, Finally.

Nếu như trong khối lệnh try except bạn muốn sẽ có 1 đoạn lệnh chắc chắn sẽ được thực thi cho dù try đúng hay sai, thì bạn sẽ phải khai báo thêm khối lệnh finally vào cuối khối lệnh try except theo cú pháp sau:

try:
    # code
except:
    # code
finally:
    # code

Finally trong Python thường được dùng để clear data mà trong quá trình try except tạo ra.

VD:

def sum(a, b):
    return a / b

try:
    print(sum(6, 0))
except ZeroDivisionError:
    print('Co loi xay ra!')
finally:
    print('finally duoc goi!')

# Ket qua:
# Co loi xay ra!
# finally duoc goi!

3, Các exception có sẵn trong Python.

Dưới đây là danh sách các exception mặc định trong Python.

4, Xây dựng một exception riêng.

Do mình chưa giới thiệu với mọi người kiến thức hướng đối tượng trong Python, nên phần này những ai biết hướng đối tượng rồi thì xem, còn không thì khi khác xem lại cũng được :D.

Để tạo một exception trong Python thì bắt buộc exception này phải kế thừa lớp Exception trong Python, và còn lại là bạn muốn xử lý như thế nào cũng được.

VD: Mình sẽ viết một Exception có tên exceptionDemo.

class ExceptionDemo(Exception):
    def __init__(self, value):
        print("Loi: " + value)
        

Sau khi đã tạo ra được exception cho riêng mình rồi, thì khi thực hiện mà bạn muốn gọi ra gọi exception ra bạn chỉ cần sử dụng keyword raise theo cú pháp sau:

raise exceptionName

Trong đó, exceptionName là tên của exception bạn muốn gọi.

VD:

class ExceptionDemo(Exception):
    def __init__(self, value):
        print("Loi: " + value)

def sum(a, b):
    if (b == 0):
        raise ExceptionDemo('b phai khac 0')
    return a / b
sum(6, 0)

5, Lời kết.

Phần này hơi dài, nhưng các bạn hay làm ở tầm application thì cũng không cần phải quan tâm lắm, vì các framework đã hỗ trợ chúng ta phần này khá là ok rồi.